Kwarantanna wjazdowa dla pracowników zagranicznych

Zagraniczni pracownicy muszą spodziewać się 10-dniowej kwarantanny po powrocie do Norwegii po świętach Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Dla wielu wykonawców pojawia się wtedy pytanie, czy można żądać wydłużenia terminu realizacji projektu budowlanego ze względu na działanie „siły wyższej” (force majeure). 

Co oznacza termin „siła wyższa”? 

Krótko mówiąc, „siła wyższa” to sytuacja, spowodowana przyczynami całkowicie nieprzewidywalnymi, czyli takimi nad którymi człowiek nie jest w stanie zapanować. W prawie budowlanym „siła wyższa” może uniemożliwić wykonawcy realizację zaplanowanych prac zgodnie z zawartym kontraktem. Strajk, wojna, różnego rodzaju klęski żywiołowe itp., są przykładami zjawisk często określanych jako siła wyższa.

Wspólnym mianownikiem tych wydarzeń jest to, że są tak nieprawdopodobne i tak nieprzewidywalne, że nie można wymagać, aby wykonawca mógł uwzględnić je przy zawieraniu umowy budowlanej i dlatego nie może on ponosić  odpowiedzialności za skutki wywołane przez wspomniane zjawiska na realizowany projekt.

Przy zawieraniu umowy o pracach budowlanych, można jednak założyć, że wykonawca powinien uwzględnić przewidywalne i prawdopodobne sytuacje oraz problemy które mogą powstać w trakcie realizowania projektu. Jako przykład uwzględnienia ewentualnych, np. okresowych, komplikacji w momencie zawarcia umowy, można podać wcześniejsze niż zwykle opady śniegu, większą absencję chorobową wśród pracowników niż zwykle, uszkodzenie narzędzi oraz maszyn roboczych na placu budowy itp. Te wydarzenia wykraczają poza określenie siły wyższej. Siła wyższa występuje wówczas, kiedy zaistnieją sytuacje, których wykonawca nie był w stanie przewidzieć.

COVID 19 i kontrakty NS (Norsk Standard) 

Pandemia taka jak COVID-19 to sytuacja, która z pewnością może dać wykonawcy podstawy do powołania się na „siłę wyższą”.

Punkt 33.3 w kontrakcie NS 8407 reguluje prawo wykonawcy do żądania przedłużenia terminu z powodu siły wyższej. W wolnym tłumaczeniu brzmi następująco:

«Partene har krav på fristforlengelse dersom fremdriften av deres forpliktelser hindres av forhold utenfor deres kontroll, så som ekstraordinære værforhold, offentlige påbud og forbud, streik, lockout og overenskomstbestemmelser.» 

(Przyp. tłum.: Strony umowy mają prawo do przedłużenia terminu, jeśli postęp ich zobowiązań jest utrudniony przez okoliczności od nich niezależne, takie jak nadzwyczajne warunki pogodowe, publiczne nakazy i zakazy, strajki, lokaut oraz decyzje władz.)

Odpowiednie przepisy można znaleźć w innych umowach budowlanych opartych na normach norweskich (Norsk Standard). Należy jednak pamiętać, że w odniesieniu do tego postanowienia wykonawca może żądać tylko przedłużenia czasu wykonywanego projektu.  Oznacza to, że jeśli wykonawca poniesie zwiększone koszty w wyniku wydłużonego czasu budowy, nie będzie mógł ich dochodzić powołując się siłę wyższą.

Sytuacji przewidywalne kontra nieprzewidywalne 

Co jest wydarzeniem przewidywalnym, a czego nie można uznać za przewidywalne, zależy od oceny zaistniałej sytuacji.

Umowy zawarte przed lockdownem Norwegii 12 marca 2020 r. będą musiały być rozpatrzone inaczej niż umowy zawarte po tym terminie. Od 12 marca było już wiadome, że w kraju panuje pandemia i że porozumienia zawarte po tej dacie muszą uwzględniać zaistniałe okoliczności. Jednak nawet jeśli umowa została zawarta po 12 marca 2020 r., w wyjątkowych sytuacjach można ubiegać się i wydłużenie terminu budowy w wyniku pandemii. To, czy umowa została zawarta przed, czy po 12 marca 2020 r., może więc być elementem wchodzącym w ocenę, jakich przeszkód wykonawca mógł spodziewać się i co należy uznać za przewidywalne dla wykonawcy.

Sam fakt, że ograniczenia wprowadzone przez rząd na skalę krajową w związku z panującą pandemią spowodują opóźnienia dla wykonawcy, nie jest wystarczającym powodem dla przedłużenia uzgodnionego w umowie terminu. Uzyskanie wydłużenia terminu jest możliwe tylko wówczas, jeśli wykonawca zrobił wszystko, co było w jego mocy, aby zminimalizować negatywne konsekwencje, które ograniczenia związane z koronawirusem mogą mieć na proces budowy.

Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami pracownicy zagraniczni zobowiązani są do odbycia 10 dniowej kwarantanny za każdym razem, gdy przybędą do Norwegii po pobycie w kraju, z którego pochodzą. Obowiązek ten obejmuje również pracowników, którzy wracają do domu na każdy weekend. W takich przypadkach wykonawca nie będzie mógł ubiegać się o możliwość wydłużenia terminu realizacji projektu, ponieważ pracownicy mając świadomość odbycia przymusowej kwarantanny każdorazowo po przyjeździe do Norwegii na własną odpowiedzialność decydują się na tak częste wyjazdy, co w rezultacie uniemożliwi realizację projektu w terminie.  W takiej sytuacji pracodawca może wymagać ograniczenia powrotów pracowników do rodzinnego kraju.

Jednak, jeśli chodzi o święta Bożego Narodzenia i Nowego Roku, pracodawca nie może żądać, aby pracownicy nie wyjeżdżali do domu na świąteczne wakacje.

Jakie wyjazdy pracowników uprawniają wykonawcę do przedłużenia terminu, a jakie nie, zależy więc od konkretnej oceny danego konkretnego przypadku i może być trudne do jednoznacznego ustalenia.

Pracownicy, którzy wracają do Norwegii po świętach, będą mogli wrócić do pracy dopiero po zakończeniu 10 dniowej kwarantanny. Kwarantanna może zostać przedłużona w przypadku potwierdzenia zakażenia pracownika koronawirusem.  W takiej sytuacji wykonawca może zażądać wydłużenia terminu zgodnie z NS 8407 pkt 33.3 lub odpowiednimi postanowieniami innych umów NS. Jednak wykonawca musi być w stanie udowodnić, że opóźnienie projektu jest spowodowane koronawirusem.

Uzyskanie przedłużenia terminu może być nieco trudniejsze dla firm, w których zagraniczni pracownicy stanowią tylko część siły roboczej. Takie firmy mogą jednak również żądać wydłużenia terminu, o ile mogą udowodnić, że opóźnienia w projekcie są spowodowane ograniczeniami przyjętymi przez władze w związku z koronawirusem.

Innymi słowy, w każdym przypadku dokonuje się indywidualnej oceny, czy istnieje uzasadniona podstawa do żądania wydłużenia terminu w odniesieniu do „siły wyższej”, czy też nie oraz w jakim zakresie.

Koszty dodatkowe spowodowane ograniczeniami  

Restrykcje związane z koronawirusem mogą również spowodować dodatkowe nieprzewidziane koszty w projekcie budowlanym. Na przykład mogą wystąpić koszty związane z kwarantanną dla pracowników, reorganizacją pracy itp. W takim przypadku wykonawca mimo wszystko nie będzie mógł domagać się pokrycia dodatkowych kosztów przez zleceniodawcę.

Wymogi formalne przy składaniu wniosku o wydłużenie terminu 

Wykonawca może być uprawniony do wydłużenia terminu z powodu koronawirusa tylko wtedy, gdy spełni wymagania dotyczące prawidłowego zawiadomienia zleceniodawcy przy zmianach w projekcie w odpowiednim kontrakcie NS.

Oznacza to, że wykonawca może utracić prawo do wydłużenia terminu, jeżeli zawiadomienie nie zostało zgłoszone zgodnie z wymogami zawartymi w umowie. Wykonawca musi zarówno powiadomić o tym, że istnieje potrzeba wydłużenia terminu, jak również poinformować o ile dni. Takie zawiadomienie nakłada obowiązek o wystosowaniu odpowiedzi przez zleceniodawcę. Jeśli zleceniodawca nie wniesie sprzeciwu wobec żądań wykonawcy „bez nieuzasadnionej zwłoki”, brak odpowiedzi można traktować jako zaakceptowanie wniosku i wydłużenie terminu.

Nieuzasadniona odmowa żądania wydłużenia terminu oznacza, że ​​wykonawca będzie mógł zwiększyć liczbę zasobów (czyli pracowników) w projekcie, aby projekt został ukończony w terminie. Jednak wykonawca musi powiadomić zleceniodawcę, że takie środki zostaną podjęte.

Oslo, 7 grudnia 2020.

Advokatfirmaet Tryti AS

Prawnik Karolina Berazo